Trái phiếu coupon là gì? Ảnh hưởng của lãi suất coupon đến giá trị trái phiếu

Có rất nhiều loại trái phiếu, được phân loại dựa trên những yếu tố khác nhau, trong đó bao gồm các trái phiếu được phân loại theo phương thức hoàn trả, nổi bật là trái phiếu coupon. Đây là loại trái phiếu được đánh giá là có lãi suất hấp dẫn top đầu hiện nay. Vậy trái phiếu Coupon là gì? Lãi suất coupon của trái phiếu là gì?

Trái phiếu coupon và những khái niệm liên quan 

Trái phiếu coupon là gì?

Trái phiếu Coupon là khái niệm dùng để chỉ loại trái phiếu được trả lãi định kỳ. Lãi suất được ấn định còn được gọi là lãi suất cuống phiếu, mỗi kỳ trả lãi thông thường kéo dài sáu tháng một lần (đối với thị trường chứng khoán Mỹ) hoặc một năm một lần (thị trường chứng khoán Châu Âu và các nước khác).

Lãi suất coupon là gì?

Lãi suất coupon được ấn định ngay trên phần cuống phiếu của trái phiếu, quyết định lãi suất mà tổ chức phát hành trái phiếu có trách nhiệm trả cho nhà đầu tư. Lãi suất coupon là con số cố định, không phụ thuộc vào tình hình biến động cũng như lãi suất trên thị trường.

Khi nhà đầu tư mua trái phiếu, công ty phát hành trái phiếu có trách nhiệm thanh toán định kỳ cho nhà đầu tư một khoản theo lãi suất coupon đã ghi trên cuống phiếu. Nhà phát hành cần nghiên cứu kỹ lưỡng để quyết định mức lãi suất này, sao cho vừa phù hợp với dòng luân chuyển tiền của tổ chức vừa tạo được sức hấp dẫn với thị trường. 

Lãi suất đáo hạn trái phiếu là gì?

Ngoài lãi suất coupon thì lãi suất đáo hạn trái phiếu (Yield to Maturity – YTM) cũng rất quan trọng khi định giá trái phiếu. Nếu lãi suất coupon cho biết số tiền lãi thực tế mà nhà đầu tư hay còn gọi là trái chủ thu được hằng năm, thì lãi suất đáo hạn thể hiện tổng tỷ suất sinh lợi ước tính của một trái phiếu trong trường hợp nó được giữ cho đến ngày đáo hạn.

Đa số các nhà đầu tư coi trọng lãi suất đáo hạn hơn cả lãi suất coupon khi đưa ra quyết định đầu tư. Trái với lãi suất coupon, YTM không cố định mà thay đổi phụ thuộc vào biến động của thị trường và rủi ro tín dụng từng thời điểm của nhà phát hành.

Ảnh hưởng của lãi suất coupon đến giá trái phiếu 

Một điểm đặc thù của trái phiếu coupon so với các sản phẩm tài chính khác chính là tính cố định, số tiền lãi định kỳ mà nhà đầu tư nhận được sẽ không thay đổi sau khi trái phiếu được bán ra. 

Lấy ví dụ trái phiếu có mệnh giá 1000$ và lãi suất coupon 2%, trái chủ sẽ nhận được định kỳ 20$ cho đến ngày đáo hạn, con số này hoàn toàn không đổi ngay cả khi trái phiếu tăng hay giảm giá.

Giá trái phiếu có khả năng giảm khi lãi suất chung của thị trường tăng cao hơn lãi suất coupon của trái phiếu. Điều này xảy ra là do các nhà đầu tư có thể nhận được lãi suất tốt hơn ở nơi khác nên sẽ không muốn mua trái phiếu với mệnh giá ban đầu.

Ngược lại, các nhà đầu tư có xu hướng tập trung vào trái phiếu có lãi suất coupon cao hơn lãi suất chung của thị trường bởi cùng một loại trái phiếu nhưng nó đang cho nhà đầu tư nhiều lợi nhuận hơn. 

Tuy nhiên, trên thực tế vẫn có khá nhiều trường hợp mà giá của trái phiếu không thể hiện chính xác mối quan hệ giữa lãi suất coupon với các mức lãi suất khác trên thị trường. 

Trên thực tế, rất có thể giá của trái phiếu không phản ánh chính xác mối quan hệ giữa lãi suất coupon và các mức lãi suất khác. Vì vậy nhà đầu tư cần xem xét kỹ càng mức lãi suất coupon của trái phiếu trước khi quyết định đầu tư.

Đặc điểm của trái phiếu coupon 

Trái phiếu Coupon được phát hành dưới dạng chứng chỉ, tức có hình thái vật chất, khi phát hành sẽ bao gồm phần cuống phiếu hay phiếu lãi (coupon). Định kỳ, người nắm giữ trái phiếu hay còn gọi là trái chủ sẽ được nhận một khoản lợi nhuận tương ứng với lãi suất ghi trên cuống phiếu.

Vì phát hành dưới dạng chứng chỉ nên trái phiếu coupon còn được gọi là trái phiếu vô danh, có nghĩa là trên trái phiếu không ghi tên người chủ sở hữu, ai cầm tờ trái phiếu thì sở hữu tờ trái phiếu đó. Ưu điểm của loại trái phiếu này là chuyển nhượng dễ dàng.

Để phân biệt trái phiếu Coupon, có thể dựa theo 3 tiêu chí sau: 

• Đơn vị phát hành (có thể là doanh nghiệp hoặc cơ quan chính phủ)
• Ngày đáo hạn của trái phiếu
• Lãi suất Coupon: được biểu thị theo % mệnh giá của trái phiếu. 

Công thức tính trái phiếu coupon 

Để tính lãi suất coupon của một trái phiếu, ta cần lấy tổng các khoản thanh toán coupon hàng năm chia cho mệnh giá trái phiếu.

Có thể biểu thị bằng công thức đơn giản như sau: 

C = i/P

Trong đó:

• C: Lãi suất coupon
• i: Lãi suất hằng năm
• P: Mệnh giá gốc của trái phiếu

Ví dụ: Một trái phiếu phát hành với mệnh giá 1000$, trả lãi một năm 2 lần, mỗi lần 30$ thì sẽ có lãi suất coupon là (30*2)/1000 = 6%.

Tính đều đặn và cố định của trái phiếu coupon khiến nó được nhiều nhà đầu tư chú ý và được ưu tiên lựa chọn. Hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu hơn về trái phiếu coupon, ảnh hưởng của lãi suất cố định tới trái phiếu, từ đó định giá trái phiếu coupon và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả nhất.