Chứng khoán phái sinh là gì? Những kiến thức “quan trọng” về chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là gì? Làm thế nào để tham gia đầu tư chứng khoán phái sinh cũng như những đặc điểm quan trọng của loại chứng khoán này là gì? Cùng Finhay đi tìm câu trả lời chính xác nhất trong bài viết sau đây.

Chứng khoán phái sinh là gì?

Thị trường chứng khoán phái sinh có những đặc điểm gì?

Về bản chất, chứng khoán phái sinh cho phép nhà đầu tư đặt cược vào một tài sản cơ sở như nông sản, hàng hóa, thủy hải sản, máy móc,… cho rằng giá trị của chúng sẽ tăng hoặc giảm trong tương lai. Nếu bạn có thể nhận diện và đón đầu xu hướng phát triển của thị trường. Bạn có thể đầu cơ vào sản phẩm chứng khoán phái sinh để tìm kiếm món hời béo bở khổng lồ.

Hay nói một cách dễ hiểu hơn, Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính mà giá trị của chúng phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như nông sản, kim loại, v,v.. hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất,…

Để hiểu rõ hơn về bản chất của chứng khoán phái sinh là gì, bạn có thể xem ví dụ dưới đây:

Đặc điểm của chứng khoán phái sinh

• Chứng khoán phái sinh là những sản phẩm chứng khoán có thời hạn. Chúng có ngày hiệu lực và kết thúc. Ngay khi ký kết hợp đồng, bên mua và bên bán phải cam kết thực hiện trách nhiệm và nghĩa vụ của mình. Không có một điều luật hoặc quy định cụ thể nào về thời hạn của sản phẩm này, mà tất cả do thỏa thuận của các bên tham gia.
• Chứng khoán phái sinh là một đòn bẩy tài chính hiệu quả. Không chỉ mang lại lợi nhuận cao mà song song với đó chính là vấn đề rủi ro. Cho nên sản phẩm này đặt lên vai các nhà đầu tư áp lực khá lớn.
• Đây là một loại sản phẩm đầu tư vào sự biến động giá trị của tài sản trong tương lai, chứ không phải là vào tài sản cụ thể.

Vai trò của chứng khoán phái sinh 

Chứng khoán phái sinh không xác nhận quyền sở hữu tài sản cơ sở, mà nó chỉ là một cam kết về trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền của các bên tham gia đối với tài sản đó vào thời điểm xác định trong tương lai. Do đó, giúp nhà đầu tư xác định số thu nhập mình sẽ nhận được trong tương lai, góp phần dự phòng những rủi ro về sự biến động của thị trường đối với tài sản.

Vai trò chính xác của chứng khoán phái sinh

Theo đó, nếu bạn là người sở hữu một tài sản cơ sở và đang có nhu cầu bán chúng đi. Có một nhà đầu tư thấy được cơ hội tăng trưởng của tài sản này trong tương lai. Cả hai trao đổi và quyết định đưa ra một mức giá mua, bán cụ thể. Tại thời điểm đến hạn thanh toán, cho dù giá trên thị trường có sự chênh lệch so với giá cam kết ban đầu, bên mua và bên bán bắt buộc phải thực hiện hợp đồng. Giá tăng cao thì bên mua có lợi, giá giảm thì bên bán có lợi. Nhờ vào hợp đồng này, các nhà giao dịch biết được bản thân sẽ lỗ hoặc lãi như thế nào mà không cần lo lắng sự tác động của thị trường.

Chơi chứng khoán phái sinh như thế nào?

Các sản phẩm chứng khoán phái sinh chủ yếu được trao đổi và giao dịch trực tiếp trên thị trường phi tập trung – nơi tập hợp các nhà môi giới cung cấp đa dạng các loại hợp đồng phái sinh. Để tham gia vào thị trường này, bạn cần có một tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh.

>> Tham khảo ngay cách chơi chứng khoán phái sinh có một không hai từ chuyên gia

Mở tài khoản phái sinh

Nhà đầu tư có thể mở tài khoản trực tiếp tại các công ty chứng khoán, nơi các giao dịch viên sẽ hỗ trợ bạn hết mình trong việc truyền thông tin cũng như điền dữ liệu. Nếu bạn không có thời gian đến trực tiếp trụ sở, bạn có thể truy cập vào website chính thức của các công ty chứng khoán và đăng ký online. Họ luôn có sẵn mẫu đăng ký dành cho các thành viên mới. Người dùng chỉ cần thực hiện theo những hướng dẫn chi tiết các bước trên đó. 

Sau khi đăng ký tài khoản thành công, nhà đầu tư tiến hành ký quỹ vào tài khoản theo tỷ lệ quy định. Cuối cùng là tiến hành giao dịch trên thị trường chứng khoán bằng cách lựa chọn sản phẩm phái sinh mình thấy được tiềm năng phát triển.

Cách mua bán chứng khoán phái sinh

Như đã nói ở trên, thị trường chứng khoán phái sinh có đa dạng những sản phẩm phái sinh hấp dẫn mà nhà đầu tư có thể xem xét. Cụ thể chính là hợp đồng quyền chọn, hợp đồng tương lai, hợp đồng kỳ hạn và hợp đồng hoán đổi. Mỗi loại hợp đồng sẽ có những quy định riêng về từng vị thế của người mua và người bán.

Nếu bạn tham gia vào thị trường chứng khoán với mong muốn bán tài sản cơ sở. Bạn cần tìm đến những người đang có nhu cầu mua chúng. Ngược lại với vị thế người mua, bạn muốn đầu tư vào một tài sản nào đó vì thấy xu hướng phát triển của nó trong tương lai, bạn cần tìm đến người đang sở hữu chúng, thương lượng và đi đến ký kết hợp đồng.

Lưu ý về mức giá của các hợp đồng phái sinh

Bạn sẽ thực hiện mua và bán chứng khoán phái sinh trực tiếp trên ứng dụng của công ty chứng khoán hoặc tại website của họ. Bạn ngồi trước máy tính và đặt lệnh mua, bán sau đó thực hiện ký quỹ và thanh toán hằng ngày. Lưu ý rằng nhà đầu tư phải đảm bảo việc ký quỹ – như việc đặt cọc một số tiền để đảm bảo thực hiện nghĩa vụ của các bên. Bạn có thể tham khảo tỷ lệ ký quỹ đối với giá trị của hợp đồng theo quy định của từng công ty. Nếu bạn không ký quỹ hoặc ký quỹ không đủ thì sẽ không giữ được vị thế của mình trong hợp đồng tương lai

Lưu ý về giá chứng khoán phái sinh

Mức giá của chứng khoán phái sinh phụ thuộc vào giá trị của tài sản cơ sở. Nhà đầu tư trước khi quyết định vị thế của mình trong hợp đồng, cần phải nghiên cứu, đánh giá xem liệu rằng tài sản đó sẽ thay đổi như thế nào trong tương lai. Khi bạn nắm bắt và có được dự đoán của mình, chính nhà đầu tư sẽ quyết định mức giá giao dịch trong tương lai bao nhiêu là hợp lý nhất.

Mức giá này là thỏa thuận của các bên tham gia chứ không phải tuân thủ theo một phương pháp tính, quy định cụ thể nào cả. Nên nếu bạn có kinh nghiệm đón đầu xu thế phát triển của thị trường, chứng khoán phái sinh thật sự là công cụ tuyệt vời để đầu tư.

Tất nhiên cả bên mua và bên bán phải cùng đưa ra sự đồng ý về mức giá, đảm bảo lợi ích của nhau chứ không có sự xung đột nào. Nếu như trong thời điểm ở tương lai, khi phát sinh thiệt hại do tác động từ thị trường thì cả hai đều phải cam kết tuân thủ hợp đồng.

Các diễn đàn chứng khoán phái sinh tại Việt Nam

Sau đây Finhay sẽ cung cấp cho bạn một số những diễn đàn chứng khoán phái sinh được cộng đồng các nhà đầu tư yêu thích. Nơi mà họ có thể cập nhật tình hình thị trường chứng khoán đầy đủ nhanh chóng cũng như đưa ra hoặc tham khảo những phân tích, đánh giá từ các nhà đầu tư khác.

• Diễn đàn F319.Com
• Diễn đàn Vfpress
• Forum.vietstock.vn
• Fiin.Vn
• Traderviet.vn
• F319.com
• CafeF 
• Kakaka.vn

Lý do mà bạn nên truy cập vào các diễn đàn chính là: Học hỏi thêm nhiều kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm đầu tư chứng khoán từ các nhà đầu tư từ khắp nơi trên thị trường. Cập nhật tình hình diễn biến của thị trường để không bỏ lỡ bất kỳ cơ hội đầu tư hấp dẫn nào. Gặp gỡ thêm nhiều người có cùng chuyên môn và định hướng đầu tư giống mình, trao đổi trò chuyện,…

Truy cập vào các diễn đàn uy tín bạn sẽ tìm thấy được những lựa chọn đầu tư tốt hơn so với tự mình nghiên cứu ở nhà. Cả một cộng đồng đang hành động với mục đích chung là đầu tư kiếm lời. Không lý nào bạn không tham gia vào để học hỏi thêm nhiều thứ hay ho.

Xem thêm:

Top 5 diễn đàn chứng khoán phái sinh tốt nhất Việt Nam

Có nên chơi chứng khoán phái sinh không?

Chứng khoán phái sinh không khó để tham gia nhưng bạn vẫn cần phải học hỏi và nghiên cứu nhiều để đảm bảo quyết định đầu tư của mình là chính xác nhất. Bạn nên chơi chứng khoán phái sinh để tiếp xúc với kênh đầu tư béo bở này bên cạnh những sản phẩm chứng khoán cơ bản khác.

Nếu bạn tự tin về khả năng nghiên cứu và nhận thức về thị trường thì chứng khoán phái sinh. Hãy kiểm chứng nó bằng cách tham gia và trải nghiệm ngay hôm nay.

Chứng khoán phái sinh so với cổ phiếu

Một trong những điểm khác biệt nhất của chứng khoán phái sinh với cổ phiếu chính là thời hạn. Cổ phiếu không có kỳ hạn, nhà đầu tư nắm giữ nó và nhận cổ tức từ công ty phát hành mãi mãi. Trong khi chứng khoán phái sinh thì có kỳ hạn thực hiện hợp đồng trong tương lai xác định.

Khác biệt giữa chứng khoán phái sinh với cổ phiếu

Bên cạnh đó, nhà đầu tư bắt buộc phải có đủ tiền mới được quyền sở hữu cổ phiếu, ngược lại họ phải có đủ số lượng cổ phiếu trước khi giao dịch nếu muốn bán nó. Trong khi chứng khoán phái sinh thì không giống như vậy, nhà đầu tư không cần phải có đủ tiền cũng như thật sự sở hữu tài sản cơ sở. Mọi người sẽ tiến hành đặt cọc – ký quỹ một số tiền nhất định và thực hiện thanh toán mỗi ngày.

Chứng khoán phái sinh và các chứng chỉ quỹ, chứng quyền

Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa hai sản phẩm này chính là việc xác nhận quyền sở hữu tài sản. Ngay tại thời điểm ký kết hợp đồng, đối với chứng quyền, bên bán đã xác nhận chuyển giao quyền sở hữu cho bên mua. Còn chứng khoán phái sinh thì không xác định quyền sở hữu tại lúc đó.  Quyền chuyển giao tài sản của chứng quyền là giữa nhà đầu tư và công ty chứng khoán, còn chứng khoán phái sinh thì chỉ thực hiện giữa các nhà đầu tư với nhau.

Chứng quyền không yêu cầu nhà đầu tư thực hiện ký quỹ và có đặc điểm hoạt động giống cổ phiếu. Trong khi chứng khoán phái sinh bắt buộc phải ký quỹ để giữ vị thế trong hợp đồng. 

Cẩm nang của chuyên gia về chứng khoán phái sinh

Để trở thành một nhà đầu tư chuyên nghiệp về sản phẩm phái sinh, trước hết bạn phải nằm lòng những lý thuyết, kiến thức về phái sinh. Phân loại và hiểu rõ từng loại sản phẩm của thị trường này cũng như những lưu ý quan trọng nhất.  Đây là bước xây dựng nền tảng quan trọng không được phép lướt qua.

Tham khảo kinh nghiệm từ các chuyên gia đi trước

Tiếp theo là học hỏi kinh nghiệm của những người đi trước hoặc là bản thân tự thực hành từ những khoản đầu tư nhỏ để tự tích lũy kinh nghiệm cá nhân. Tự mình trải nghiệm bạn sẽ có được những bài học thực tế, cố gắng hành động ngay mặc dù bản thân chưa thật sự giỏi, theo dõi lịch sử giao dịch và ghi chép cẩn thận để nhìn nhận những sai lầm trong quá khứ của mình.

Tiếp theo là tự xây dựng một chiến lược hành động riêng đảm bảo có lợi nhuận và ít rủi ro. Đảm bảo tính kỷ luật khi đầu tư, bình tĩnh và thận trọng trong từng quyết định của mình. Sau đó tiếp tục không ngừng trau dồi kiến thức, tham gia các diễn đàn về chứng khoán phái sinh để cập nhật diễn biến thị trường nhanh hơn.

Bạn muốn trở thành một chuyên gia trong đầu tư chứng khoán phái sinh thì bạn cần tư duy như một nhà đầu tư chuyên nghiệp. Tất nhiên nền móng của bạn phải thật vững chãi và kinh nghiệm thực chiến phong phú. Đọc sách là một quyết định tuyệt vời để học tập về đầu tư. Tham khảo những đầu sách của chuyên gia để tham khảo những câu chuyện thực tế của họ và những bài học họ đã có được trên con đường chinh phục chứng khoán phái sinh. Từ đó bạn có thể rút ra bài học cho bản thân, tránh phải những vấn đề mà các tiền bối vấp phải, hoàn thiện kỹ năng và chiến lược hành động của mình.

Trên đây là toàn bộ những thông tin về chứng khoán phái sinh mà Finhay muốn cung cấp cho bạn đọc. Hy vọng bạn đã có được những kiến thức mà mình cần để tự tin tham gia đầu tư vào thị trường chứng khoán nhé. Chúc bạn thành công.