Tổng hợp 12 cách tiết kiệm điện hiệu quả giúp giảm 30% hoá đơn điện mỗi tháng

Điệp khúc “Ra khỏi phòng nhớ tắt đèn!”, “Đừng mở tủ lạnh liên tục!” có lẽ đã quá quen thuộc trong mỗi bữa cơm gia đình Việt. Tuy nhiên, dù đã rất cố gắng thắt chặt chi tiêu, nhiều gia đình vẫn ngỡ ngàng khi thấy số điện cuối tháng tăng vọt. Phải chăng chúng ta đang tiết kiệm sai cách, hay những thiết bị trong nhà đang âm thầm “móc túi” bạn mà không hay biết?

1. Tại sao bạn áp dụng nhiều cách tiết kiệm điện mà hóa đơn vẫn cao?

Nhiều người thắc mắc rằng họ rất chăm chỉ tắt thiết bị, nhưng cuối tháng tiền điện vẫn không giảm đáng kể. Nguyên nhân thường nằm ở việc chưa hiểu rõ cơ chế tính giá điện và các “kẻ trộm điện” thầm lặng trong nhà.

Hiểu về biểu giá điện bậc thang lũy tiến

Tại Việt Nam, giá điện sinh hoạt được tính theo bậc thang lũy tiến 6 bậc. Càng dùng nhiều, đơn giá cho mỗi kWh (số điện) ở các bậc sau càng đắt.

• Nguyên lý: 50 số điện đầu tiên có giá rất rẻ (hỗ trợ an sinh xã hội), nhưng từ số 401 trở đi (Bậc 6), giá điện có thể cao gấp gần 2 lần so với bậc 1.

• Chiến lược: Mục tiêu của tiết kiệm điện không chỉ là giảm tổng số điện tiêu thụ, mà là giữ mức tiêu thụ không vượt qua các “ngưỡng giá cao” (ví dụ: cố gắng giữ dưới 300 hoặc 400 kWh/tháng). Việc giảm được 50 số điện ở bậc 6 sẽ tiết kiệm tiền hơn nhiều so với giảm 50 số điện ở bậc 1.

Sai lầm về “Thiết bị đã tắt”

Theo nghiên cứu từ Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley (Mỹ), các thiết bị điện ở chế độ chờ vẫn tiêu thụ khoảng 5% – 10% tổng lượng điện năng của gia đình. Nếu bạn chỉ tắt bằng điều khiển mà không ngắt nguồn, bạn chưa thực sự thực hiện cách tiết kiệm điện triệt để.

2. Các cách tiết kiệm điện cho hệ thống làm mát (Điều hòa, Quạt)

Hệ thống làm mát chiếm tới 40% – 60% tổng hóa đơn tiền điện vào mùa hè. Tối ưu hóa nhóm thiết bị này là chìa khóa vàng để giảm chi phí.

Quy tắc “26 độ C” và sự thật về Inverter

Nhiều người lầm tưởng bật điều hòa 16 độ C sẽ làm phòng mát nhanh hơn. Thực tế, điều hòa (đặc biệt là dòng Inverter) sẽ chạy hết công suất cho đến khi đạt nhiệt độ cài đặt. Việc để 16 độ C chỉ khiến máy nén không bao giờ ngắt, tiêu tốn điện năng khổng lồ.

• Cách tiết kiệm điện tối ưu: Hãy cài đặt nhiệt độ ở mức 26°C – 27°C. Theo EVN, cứ tăng nhiệt độ điều hòa lên 1°C, bạn sẽ tiết kiệm được khoảng 2-3% điện năng tiêu thụ.

• Kết hợp quạt gió: Bật thêm một chiếc quạt trần hoặc quạt cây ở số nhỏ. Gió giúp lưu thông không khí lạnh, cho phép bạn để điều hòa ở mức 27-28°C mà vẫn cảm thấy mát như 25°C.

Vệ sinh lưới lọc định kỳ – Cách tiết kiệm điện bị lãng quên

Khi lưới lọc bụi bị bám bẩn, luồng gió lưu thông sẽ bị cản trở khiến máy nén phải hoạt động vất vả gấp đôi công suất mới đạt được độ lạnh mong muốn, gây lãng phí năng lượng nghiêm trọng. Hãy duy trì thói quen vệ sinh lưới lọc định kỳ 2 tuần/lần, bởi theo số liệu từ Bộ Năng lượng Hoa Kỳ, hành động nhỏ này có thể giúp gia đình giảm mức tiêu thụ điện năng đáng kể từ 5-15%.

Chống thất thoát nhiệt

Một trong những cách tiết kiệm điện hiệu quả nhất là bịt kín các khe hở. Điều hòa làm mát không khí, nhưng nếu khí lạnh thoát ra ngoài, máy sẽ phải làm việc liên tục để bù đắp.

• Sử dụng rèm cửa dày hoặc phim cách nhiệt cho cửa sổ kính để ngăn bức xạ mặt trời làm nóng phòng.

• Kiểm tra các khe cửa ra vào, lắp thêm gioăng cửa để đảm bảo phòng kín, ngăn hơi lạnh rò rỉ ra ngoài.

3. Cách tiết kiệm điện cho nhà bếp: Tủ lạnh và Bếp nấu

Nhà bếp là nơi tiêu thụ năng lượng lớn thứ hai trong gia đình.

Tối ưu hóa tủ lạnh – “Kẻ ăn điện” 24/7

Khác với điều hòa chỉ bật khi nóng, tủ lạnh hoạt động 24/7/365, vì vậy một sai sót nhỏ cũng tích lũy thành lãng phí lớn.

• Cài đặt nhiệt độ đúng: Ngăn mát nên ở mức 3°C – 5°C, ngăn đá ở mức -18°C. Để lạnh hơn mức này là không cần thiết và tốn điện.

• Kiểm tra gioăng cao su: Kẹp một tờ tiền vào cánh cửa tủ và đóng lại. Thử kéo tờ tiền ra. Nếu bạn rút tờ tiền ra quá dễ dàng, gioăng cao su đã bị hở, làm thất thoát nhiệt. Thay gioăng mới là cách tiết kiệm điện thông minh và rẻ tiền trong trường hợp này.

• Không để tủ trống hoặc quá đầy: Tủ lạnh hoạt động hiệu quả nhất khi chứa khoảng 3/4 dung tích. Các khối thực phẩm lạnh sẽ giúp giữ nhiệt cho nhau. Nếu tủ quá trống, hãy đặt thêm vài chai nước vào để ổn định nhiệt độ.

==> Đọc thêm bài viết: 12 mẹo sử dụng tủ lạnh tiết kiệm điện hiệu quả giúp giảm 20% hoá đơn tiền điện

Sử dụng bếp từ và nồi cơm điện đúng cách

• Bếp từ: Sử dụng nồi có đáy phẳng và kích thước phù hợp với vùng nấu (vòng từ). Tắt bếp trước khi thức ăn chín vài phút, nhiệt dư trên mặt kính đủ để làm chín hoàn toàn món hầm hoặc xào.

• Nồi cơm điện: Không nên cắm cơm quá sớm trước giờ ăn. Chế độ hâm nóng (Warm) tiêu tốn khoảng 40W – 50W mỗi giờ. Nếu bạn cắm sớm 2 tiếng mỗi ngày, một tháng bạn lãng phí khoảng 3 kWh vô ích (tương đương 10.000đ).

4. Cách tiết kiệm điện cho hệ thống chiếu sáng và giặt giũ

Cuộc cách mạng đèn LED

Nếu bạn vẫn còn dùng đèn sợi đốt hoặc đèn huỳnh quang cũ, hãy thay thế ngay bằng đèn LED.

• Số liệu: Đèn LED tiết kiệm điện hơn 75% so với đèn sợi đốt và bền hơn 25 lần. Đây là cách tiết kiệm điện mang lại ROI (Tỷ suất hoàn vốn) cao nhất.

• Tận dụng ánh sáng tự nhiên: Thiết kế bàn làm việc gần cửa sổ, sử dụng giếng trời để giảm thời gian bật đèn vào ban ngày.

Chiến thuật giặt đồ thông minh

• Gom đủ lượng quần áo: Máy giặt tiêu thụ lượng điện như nhau dù bạn giặt 1kg hay 7kg quần áo. Hãy gom đủ mẻ giặt (khoảng 80% lồng giặt) để tiết kiệm điện và nước.

• Giặt nước lạnh: 90% năng lượng của máy giặt dùng để đun nóng nước (đối với chế độ giặt nước nóng). Trừ khi quần áo dính dầu mỡ hoặc cần diệt khuẩn, hãy chọn chế độ giặt thường (nước lạnh) để áp dụng cách tiết kiệm điện hiệu quả.

5. Xử lý “Điện năng ma”

“Điện năng ma” là thuật ngữ chỉ dòng điện bị tiêu thụ khi thiết bị đang tắt (Off) nhưng vẫn cắm phích.

Nhận diện thủ phạm

• Tivi, Cục phát Wi-Fi (nếu không dùng ban đêm), Dàn âm thanh.

• Sạc laptop, sạc điện thoại vẫn cắm ổ nhưng không kết nối thiết bị.

• Máy vi tính để bàn (PC) ở chế độ Sleep (Ngủ) thay vì Shutdown (Tắt hẳn).

• Lò vi sóng, bếp từ có đèn hiển thị giờ.

Giải pháp triệt để

Sử dụng ổ cắm có công tắc: Thay vì rút phích cắm liên tục (gây lỏng ổ, mất an toàn), hãy dùng ổ cắm dài (Lioa, Điện Quang…) có công tắc bật/tắt riêng biệt cho từng thiết bị. Khi không dùng, bạn chỉ cần bấm công tắc ngắt nguồn. Đây là cách tiết kiệm điện đơn giản nhưng có thể giảm tới 10% hóa đơn hàng tháng.

6. Ứng dụng công nghệ Smarthome để tiết kiệm điện

Năm 2025, công nghệ IoT (Internet of Things) hỗ trợ đắc lực cho việc quản lý năng lượng.

• Ổ cắm thông minh: Cho phép bạn hẹn giờ tắt sạc điện thoại (tránh chai pin và tốn điện), tắt quạt vào lúc gần sáng (khi trời lạnh), hoặc tắt bình nóng lạnh từ xa qua Smartphone nếu lỡ quên khi ra khỏi nhà.

• Công tơ điện tử thông minh: Sử dụng App của EVN (E-Point) để theo dõi chỉ số điện hàng ngày. Việc nhìn thấy con số tiêu thụ tăng lên mỗi ngày sẽ tác động mạnh đến tâm lý hành vi, nhắc nhở bạn thực hiện các cách tiết kiệm điện nghiêm túc hơn.

7. Bài toán tài chính: Đầu tư thiết bị & Quản lý ngân sách với Finhay

Tiết kiệm điện không chỉ là cắt giảm, mà còn là đầu tư thông minh. Tại Finhay, chúng tôi khuyến khích bạn nhìn nhận việc tiết kiệm năng lượng dưới góc độ của một nhà đầu tư.

Đầu tư vào thiết bị tiết kiệm năng lượng (Nhãn năng lượng 5 sao)

Khi mua sắm thiết bị mới (Tủ lạnh, Máy giặt, Điều hòa), đừng chỉ nhìn vào giá bán, hãy nhìn vào Nhãn năng lượng và công nghệ Inverter.

Ví dụ bài toán so sánh:

• Điều hòa thường: Giá 6 triệu. Tiêu thụ 1.2 kWh/giờ.

• Điều hòa Inverter (5 sao): Giá 9 triệu. Tiêu thụ 0.8 kWh/giờ.

• Chênh lệch đầu tư: 3 triệu đồng.

• Tiết kiệm: Nếu dùng 8 tiếng/ngày, mỗi ngày Inverter tiết kiệm 3.2 kWh (~10.000 VNĐ). Một năm tiết kiệm khoảng 3.6 triệu đồng tiền điện.

• Kết luận: Chỉ sau 1 năm, bạn đã thu hồi vốn chênh lệch. Từ năm thứ 2 trở đi, bạn “lãi” 3.6 triệu/năm. Đây là một khoản đầu tư siêu lợi nhuận với rủi ro bằng 0.

Biến tiền tiết kiệm điện thành tài sản tích lũy

Số tiền bạn tiết kiệm được từ việc áp dụng các cách tiết kiệm điện (ví dụ 500.000 VNĐ – 1.000.000 VNĐ/tháng) không nên để nằm im hoặc chi tiêu lãng phí.

• Lập “Hũ tích lũy” tiền điện: Sử dụng tính năng Tích luỹ Haybond trên VNSC by Finhay. Hãy chuyển ngay số tiền chênh lệch giảm được so với tháng trước vào đây.

• Sức mạnh lãi suất kép: Với 500.000 VNĐ tiết kiệm được mỗi tháng, nếu đầu tư đều đặn vào Chứng chỉ quỹ với lợi nhuận kỳ vọng 10-12%/năm, sau 10 năm bạn có thể sở hữu hơn 100 triệu đồng.

Gợi ý từ chuyên gia: Hãy coi việc thực hiện cách tiết kiệm điện là một công việc bán thời gian trả lương cao. Số tiền bạn giữ lại được chính là thu nhập ròng miễn thuế.

Nguyên tắc 6 cái lọ – Công thức giữ tiền thông minh như chuyên gia tài chính – Finhay

8. FAQ – Câu hỏi thường gặp về cách tiết kiệm điện

1. Dùng thiết bị tiết kiệm điện (tụ bù) cắm vào ổ điện có hiệu quả không?

Trả lời: Không. Theo cảnh báo từ EVN và các chuyên gia Đại học Bách Khoa, các thiết bị nhỏ gọn quảng cáo “cắm vào giảm 30-40% tiền điện” là lừa đảo. Chúng thực chất chỉ là các tụ điện bù công suất phản kháng, không có tác dụng giảm công suất tác dụng (kWh) mà công tơ ghi nhận đối với hộ gia đình. Cách tiết kiệm điện chân chính phải đến từ việc giảm tiêu thụ thực tế.

2. Bật tắt điều hòa liên tục có tốn điện không?

Trả lời: Có. Việc khởi động lại máy nén (Block) tiêu tốn dòng điện khởi động rất lớn và làm giảm tuổi thọ máy. Nếu ra ngoài dưới 30-60 phút, hãy tăng nhiệt độ lên thay vì tắt hẳn.

3. Đèn ngủ tiêu tốn bao nhiêu điện?

Trả lời: Đèn ngủ sợi đốt nhỏ có thể tiêu tốn 5-7W. Tuy ít, nhưng nếu bật 365 đêm, nó cũng góp phần vào hóa đơn. Cách tiết kiệm điện là dùng đèn ngủ cảm biến ánh sáng sử dụng công nghệ LED (chỉ dưới 0.5W).

9. Kết luận

Áp dụng các cách tiết kiệm điện không hề làm giảm chất lượng cuộc sống của bạn nếu được thực hiện đúng cách. Ngược lại, nó giúp bạn sống tiện nghi hơn, thông minh hơn và an toàn tài chính hơn.

Hãy bắt đầu từ những việc nhỏ nhất: Chỉnh lại nhiệt độ điều hòa, vệ sinh lưới lọc, rút phích cắm khi không dùng và cân nhắc nâng cấp thiết bị Inverter. Đặc biệt, hãy kết hợp với tư duy quản lý tài chính của Finhay để biến những đồng tiền lẻ tiết kiệm được thành tài sản lớn trong tương lai.

Tiết kiệm điện hôm nay – Đầu tư cho tương lai ngày mai.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm : Thông tin trong bài viết được tổng hợp từ các nguồn dữ liệu uy tín (EVN, Bộ Công Thương, các nghiên cứu năng lượng) và cập nhật đến năm 2025. Tuy nhiên, mức độ tiết kiệm thực tế phụ thuộc vào tình trạng thiết bị, thói quen sử dụng và giá điện hiện hành tại từng khu vực. Finhay không chịu trách nhiệm về các thay đổi chính sách giá điện của nhà nước hoặc hiệu quả áp dụng cụ thể của từng cá nhân. Các ví dụ về bài toán đầu tư mang tính chất minh họa, lợi nhuận đầu tư thực tế có thể biến động theo thị trường.