Free cash flow là gì? Vai trò của dòng tiền tự do

Free cash flow (dòng tiền tự do) là một khái niệm quen thuộc trong doanh nghiệp. Tuy nhiên, không phải nhà đầu tư nào cũng hiểu rõ về chỉ số tài chính cực kỳ quan trọng này. Vậy free cash flow hay dòng tiền tự do là gì? Vai trò và cách tính chỉ số này thế nào? 

Free cash flow là gì?

Free cash flow (FCF) hay dòng tiền tự do là một thước đo phản ánh hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trong việc sản sinh dòng tiền mặt. Dòng tiền tự do dùng để chỉ nguồn tiền mặt do doanh nghiệp tạo ra từ các hoạt động sản xuất và kinh doanh của mình, sau khi trừ đi các chi phí tài sản.

Không giống như thu nhập hoặc thu nhập ròng, dòng tiền tự do là thước đo khả năng sinh lời loại trừ các chi phí không bằng tiền trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Nói cách khác, dòng tiền tự do là số tiền còn lại của doanh nghiệp sau khi đã trừ đi các khoản chi phí.

Công thức tính dòng tiền tự do 

Cách tính trực tiếp

Để tính Free cash flow theo phương pháp trực tiếp, bạn cần có thông tin từ báo cáo lưu chuyển tiền tệ, xác định các dòng tiền hoạt động và thông tin các khoản chi phí của doanh nghiệp.

Công thức tính Free cash flow:

Free cash flow = Thu nhập ròng + khấu hao – thay đổi trong vốn lưu động – chi phí vốn

Trong đó:

• Thu nhập ròng là khoản lợi nhuận cuối cùng mà doanh nghiệp nhận được sau khi trừ đi các chi phí và thuế. 
• Khấu hao là các khoản được giảm trừ theo quy định.
• Thay đổi trong vốn lưu động là sự biến đổi tăng/giảm của vốn lưu động.
• Chi phí vốn là chi phí được tính từ tỉ lệ của các nguồn chi phí khác nhau nhằm phục vụ cho mục đích đầu tư tài sản(thời gian hơn 1 năm của doanh nghiệp).

Ví dụ về dòng tiền tự do: 

Báo cáo tài chính của Công ty A bao gồm một số thông tin sau:

• Thu nhập ròng là 2000 USD
• Các khoản khấu hao không đáng kể
• Không có thay đổi trong vốn lưu động 
• Chi phí vốn là 200 USD

Free cash flow = 2000 – 200 = 1800 USD

Vậy Free cash flow của công ty A là 1800 USD.

Cách tính gián tiếp

Để tính dòng tiền tự do theo cách gián tiếp, có thể áp dụng 2 cách tính sau: 

• Dòng tiền tự do = Thu nhập ròng + Các chi phí không dùng tiền + lãi x (1 – thuế suất thuế TNDN) – Chi phí vốn – tăng/giảm vốn lưu động
• Dòng tiền tự do = EBIT x (1 – thuế suất thuế TNDN) + khấu hao – Chi phí vốn – tăng/giảm vốn lưu động 

Vai trò của dòng tiền tự do đối với doanh nghiệp 

Dòng tiền tự do là một trong những yếu tố vô cùng quan trọng trong tài chính của một doanh nghiệp. Nó là số tiền mặt công ty sở hữu và là nguồn tài chính trực tiếp phục vụ cho các kế hoạch, mục tiêu của doanh nghiệp trong tương lai. 

Free cash flow phản ánh khả năng tạo ra tiền mặt của công ty và là cơ sở cho việc định giá cổ phiếu:

• Free cash flow của doanh nghiệp tốt phản ánh hoạt động trôi chảy và kinh doanh phát triển thuận lợi. 
• Nếu Free cash flow không ổn định sẽ cho thấy những thiếu sót trong hoạt động sản xuất, gây khó khăn trong quá trình phát triển của doanh nghiệp.

Đó cũng là lý do khiến nhiều nhà đầu tư coi trọng dòng tiền tự do hơn bất cứ chỉ số tài chính nào khác.

Free cash flow còn được sử dụng để các nhà đầu tư nhìn thấy các tiềm năng về vốn của một doanh nghiệp. Dòng tiền tự do cao hoặc được cải thiện nhưng giá cổ phiếu chưa cao sẽ là “miếng bánh ngon” mà các nhà đầu tư luôn tìm kiếm. Bởi điều đó chứng tỏ doanh nghiệp đang có những tiềm năng chưa được khai thác và kỳ vọng vào sự tăng trưởng tốt có thể xảy ra trong tương lai.

Thậm chí, nhiều nhà đầu tư có sự tin tưởng cao hơn vào Free cash flow so với con số thu nhập. Những chuẩn mực trong thực hành kế toán có thể làm thay đổi thu nhập nhưng đối với dòng tiền tự do thì không. Chính vì thế mà các nhà đầu tư tin rằng tự do tiền mặt mới cho thấy một viễn cảnh rõ ràng và khả năng tạo ra lợi nhuận của doanh nghiệp. 

Tuy nhiên, một doanh nghiệp có dòng tiền tự do âm cũng không hoàn toàn chắc chắn rằng doanh nghiệp đó đang hoạt động kém hiệu quả. Việc này có thể xuất phát từ nguyên nhân doanh nghiệp đó vừa đầu tư một khoản rất lớn, hiệu quả của khoản đầu tư này chính là sau năm dòng tiền tự do âm sẽ đến những năm dòng tiền đảo chiều mạnh mẽ.

Những lưu ý cần biết về Free cash flow 

Khoản thu nhập không được tính vào trong Free cash flow 

Sẽ có những khoản tiền thu được từ hoạt động đầu tư như bán tài sản và thiết bị sẽ không được tính vào Free cash flow. Bởi những việc này chỉ diễn ra tại một thời điểm nhất định chứ không phải là hoạt động thường xuyên của doanh nghiệp.

Đánh giá về Free cash flow 

Free cash flow tăng trưởng thường là dấu hiệu đầu cho thấy thu nhập tăng. Các công ty có thể làm tăng dòng tiền tự do từ việc cải thiện hiệu quả kinh doanh, tối ưu chi phí, mua lại cổ phiếu, phân phối cổ tức hoặc xóa nợ. Chính vì vậy mà có nhiều người rất coi trọng dòng tiền tự do. Nếu công ty có giá cổ phiếu thấp thì việc dòng tiền tự do tăng trưởng sẽ sớm đưa giá tăng lên.

Ngược lại, Free cash flow giảm cũng là một dấu hiệu cho thấy công ty bị giảm thu nhập hoặc ngưng trệ không thể tiếp tục tăng. Khi dòng tiền tự do không đủ cho thu nhập tăng có thể khiến công ty buộc tăng mức nợ hoặc không có thanh khoản để duy trì hoạt động kinh doanh.

Các chỉ tiêu liên quan đến Free cash flow

Để tính toán Free cash flow, có một số yếu tố khác liên quan và tạo nên kết quả cuối cùng trong báo cáo tài chính, bao gồm: lợi nhuận ròng, chi phí khấu hao, những điều chỉnh về vốn lưu động và chi phí vốn.

Một điểm dễ gây nhầm lẫn của dòng tiền tự do là nó đo lường chi tiêu ở thời điểm hiện tại. Vì vậy khi chi tiêu một khoản quá lớn cho đầu tư thì thời gian này Free cash flow sẽ giảm, khiến các nhà đầu tư lầm tưởng rằng công ty đang hoạt động kém hiệu quả. Tuy nhiên, nếu đó là một khoản đầu tư tốt thì kết quả sẽ sớm xuất hiện ở thời gian sau đó khi dòng tiền tự do tăng trưởng một cách mạnh mẽ.

Cần kết hợp nhiều thông tin cùng với Free cash flow

Chi phí vốn thường có sự thay đổi đáng kể theo năm và khác nhau giữa các ngành công nghiệp, đó là một nhược điểm cần lưu ý của Free cash flow. Chính vì vậy mà công ty cần thường xuyên tính toán và đo lường dòng tiền tự do qua nhiều thời kỳ để đảm bảo luôn duy trì được tự do tiền mặt ở mức ổn định.

Free cash flow đi lên hay đi xuống không phải tất cả những gì bạn có thể biết về tự do tiền mặt, bạn cũng cần lưu ý đến các thông tin khác như kết quả hoạt động, phương hướng kinh doanh trong thời gian tới.

Có thể thấy, dòng tiền tự do là con số quan trọng để các nhà đầu tư tìm kiếm đối tượng tiềm năng cho công cuộc đầu tư của mình. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần theo dõi sát sao những thay đổi trong Free cash flow của để không bỏ lỡ bất cứ biến động nào và có cho mình những thay đổi phù hợp nhằm tối ưu dòng tiền tự do. Hy vọng qua bài viết trên đây, bạn đã hiểu free cash flow hay FCF là gì